Volksfilosoof Bas Haring houdt van ‘ont-ernstigen’: het zware wat lichter maken. De wereld kan er ingewikkeld uitzien, maar als je die wereld bestudeert kom je tot de ontdekking dat die begrijpbaar is en zelfs een beetje maakbaar. Hoe kijkt de filosofie naar chaos? Een ingewikkeld verhaal? Nee hoor, als Bas Haring het heeft uitgelegd begrijp je het.
Chaos is de afwezigheid van vorm en orde. In chaos valt niet te leven. Maar waar ontwaar je eigenlijk norm? Hoe breng je orde aan in de realiteit? Denker des Vaderlands Marjan Slob pakt een vraag op die de oude Griekse filosofen zich al stelden. Met ‘levende materie’ als voorbeeld laat ze zien hoe ordeningen samenhangen met levensvisies. Om uiteindelijk te stuiten op de filosofische kernvraag: hoe goed te leven?
Hoe krijg je grip op de chaos die leven heet? Elke Wiss, theatermaker, praktisch filosoof en o.a. bekend van de instant bestseller ‘Socrates op sneakers’, stelt prikkelende vragen en daagt je tijdens een interactieve denksessie uit om je eigen denken te verdiepen. Hoe stimuleer je het denken van jezelf en van de ander? Hoe kom je tot meer verdieping in gesprekken, met je kinderen, familie of leidinggevende? Denk mee!
Hoe kan het dat de ene crisis volgt op de andere? Kun je in een schijnbaar complete chaos wel een orde, een causaal verband (oorzaak-gevolg) vinden? Tijdens deze Filosofie Meetup, onder leiding van Sabine Hardus, onderzoeken we hoe populisme en democratie zich verhouden tot fascisme. Wat is democratie nog als het onmogelijke (fascisme) mogelijk wordt? Of zal het zo’n vaart niet lopen? Samen proberen we dit vraagstuk te verhelderen, zo nodig geholpen door de inzichten van grote denkers.
Indira en Friso weten uit ervaring dat in hun ethieklessen op Campus Fryslân een verscheidenheid aan meningen naar voren komt. Het lijkt soms alsof de filosofen die ze behandelen en de studenten onderling in een chaos van opvattingen verstrikt raken. Al snel rijst dan de vraag: wie heeft er gelijk en wat moeten we doen? Indira en Friso vinden deze vraag niet altijd de juiste: het slaat de discussie plat en suggereert dat waarheid gebaseerd is op het uitsluiten van andere standpunten. Zij pleiten voor een pluralistische benadering. Met inzichten uit de Japanse filosofie laten ze zien dat deze houding kan leiden tot een ander begrip van waarheid, dat organisch ontstaat uit de chaos.
De ecologische crisis komt eraan. Klimaatontkenning heeft geen zin meer. Toch moeten we de moed er wél in houden. Wees hoopvol en optimistisch. Niet doemdenken. Maar wat als hoop een manier is om de realiteit niet onder ogen te hoeven zien? Volgens filosoof Lisa Doeland is er sprake van een “slag om het realisme”: "Doemdenken kan ons helpen om ons te oriënteren in deze ecologische crisis.”
Het internet is stukgelopen. Een groot probleem voor onze democratie, want het publieke leven vindt nu eenmaal steeds meer plaats in virtuele omgevingen. Helaas maken veelal private bedrijven uit de VS op internet de dienst uit en bepalen zij de spelregels. Debatten ontaarden op sociale media regelmatig tot scheldkanonnades. Hoog tijd dus om het internet te ‘fixen’ en samen vorm te geven aan een gezonde online omgeving. Maar: kan er überhaupt wel zoiets bestaan als een ‘digitale democratie’? Filosoof Sebastiaan Crul neemt je mee in onze huidige poging om de democratie te verankeren in een geglobaliseerde en chaotische digitale wereld.
Waarom ben ik hier? Wat is de bedoeling van dit alles? Veel mensen weten niet waar ze het antwoord moeten zoeken, nu ze steeds minder houvast vinden in een geloof. Ga je alsnog op zoek naar religie? Of zoek je naar andere manieren om betekenis te geven aan je leven? Rens Bod, hoogleraar computationele geesteswetenschappen en geschiedenis van de geesteswetenschappen, laat zien dat er juist een enorme rijkdom aan zingeving bestaat als we kijken naar hoe mensen in andere tijden en culturen met diezelfde vragen zijn omgegaan. Wie had bijvoorbeeld kunnen denken dat het streven naar een duurzame aarde duizenden jaren oud is?
Is chaos zien een scheppende kracht? Zet (en houdt) chaos ons in beweging? Moeten we ordening aanbrengen in onze chaos? Heb je persoonlijke ervaringen waarbij je door chaos in beweging werd gezet? Of heeft het je juist gehinderd? Reflecteer met Roel Klopstra over je persoonlijke ervaringen tijdens dit filosofisch onderzoeksgesprek.
Wat betekent het om iemand te zijn? Onze cultuur wordt gedomineerd door zogenaamd succesvolle mensen. Talloze idolen worden aanbeden hetzij omdat ze zelf denken dat ze iemand zijn, of omdat hun aanbidders dat denken. Maar iemand zijn is niet hetzelfde als denken dat je iemand bent. Je bent niet iemand omdat je ‘iemand’ bent in de ogen van de ander. Op deze Nacht pleit Joep tegen het verlangen om rijk, succesvol en niemand te zijn.