04-04-2024 Tip van Jacqueline

Nadat ik twee jaar geleden De Tweelingparadox (2018) van deze schrijfster had gelezen, wilde ik graag haar debuut Schemerdieren (2016) lezen.

Het verhaal wordt verteld door Pier Sikkema, conciërge op een middelbare school in Amsterdam. Hij is opgegroeid in Friesland en had een ongelukkige jeugd. Zijn moeder was erg ziek, zijn vader en broer gingen hun gang en Pier zorgde voor zijn moeder. Op school werd hij veel gepest.

Pier is getrouwd met Suzanne en zij runt een stoffenzaak. Hun dochter Femke heeft besloten natuurkunde te gaan studeren en deelt mee dat zij een kamer heeft gevonden. Haar moeder vraagt zich af of Femke niet thuis kan blijven wonen, maar zij wil afstand nemen van haar ouders. Pier en Suzanne hebben beide moeite met het dagelijkse leven en houden elkaar ‘in stand’. Pier voelt zich ondergewaardeerd, alleen de leerlingen zien hem zoals hij is, denkt hij. Als afleiding maakt hij lange fietstochten.

Nu hun dochter uit huis vertrekt stort Suzanne in. Pier probeert haar duidelijk te maken dat jij jouw kind niet kunt dwingen zich zo te gedragen als jij wenst, om net zoveel van jou te houden als jij van hen doet. Je kunt er alleen maar op hopen. Suzanne is overgevoelig en manisch-depressief en kan het vertrek niet verwerken. Ze stort zich op haar winkel, neemt verkeerde beslissingen, doet dure uitgaven en gaat uitgebreid koken.

Femke staat stevig in haar schoenen en tijdens een etentje met haar vader, leert zij hem kennis maken met haar vriendin Tamara, een levenslustig type. Suzanne blijkt al langer te weten dat Femke lesbisch is.

Ondertussen ontfermt Pier zich over Lena, een leerlinge die altijd te laat op school komt. Zij is meer bezig met dieren dan met haar schoolresultaten. Hij neemt haar zelfs in huis tijdens de Kerstvakantie. Suzanne ziet in haar een ‘dochter’ en probeert haar bij haar winkel te betrekken: koopt vreselijk dure stoffen, maakt schema’s om haar in te werken, de winkel uit te breiden en werkt nachten door. Deze manische periode maakt het noodzakelijk dat zij wordt opgenomen in een kliniek.

Als bekend wordt dat Pier Lena in huis heeft opgenomen wordt hij beschuldigd van seksuele intimidatie. Hij wordt ontslagen. Na een maand in huis te hebben doorgebracht, realiseert hij zich dat hij behoefte heeft aan ruimte en rust. Hij vertrekt hals over kop naar de voormalige woonboerderij van zijn ouders in Friesland.

Door de kalme, rustige vertelstijl dringt het eigenlijk niet tot je door hoe raar Pier bezig is. Alleen de scènes met uitbarstingen van Suzanne zijn heftig beschreven. Door het eenvoudige taalgebruik is het gemakkelijk te lezen. De indringende, nauwkeurige tekening van de personages maken grote indruk en de beschrijvingen van het landschap van Friesland roepen veel herkenning op.

Jacqueline

Oud-medewerker informatie & advies van dbieb

Mijn naam is Jacqueline Oversteegen en ik heb altijd al veel van lezen gehouden. Tijdens mijn middelbare school periode werkte ik als vakantiehulp in de bibliotheek en daarna volgde ik de opleiding tot bibliothecaris. Dus boeken zijn een vast bestanddeel van mijn leven. Ik lees voornamelijk Nederlandse auteurs. Mensje van Keulen, Stephan Enter en Thomas Verbogt zijn een paar van mijn favoriete schrijvers.